TBMM Yapay Zekâ Kanun Teklifi
Milliyetçi Hareket Partisi (MHP) Kırıkkale Milletvekili Av. Halil ÖZTÜRK tarafından 07/11/2025 tarihinde Türkiye Büyük Millet Meclisi Başkanlığı’na sunulan kanun teklifi, 5237 sayılı Türk Ceza Kanunu ve Bazı Kanunlarda değişiklik yapılmasına ilişkindir.
Teklif, başta yapay zekâ (YZ) olmak üzere, iletişim ve bilişim teknolojilerindeki baş döndürücü hızdaki değişim ve dönüşümün yol açtığı çok boyutlu, yeni ve bilinmeyen risklere karşı hukuki bir düzenleme getirmeyi amaçlamaktadır.
Genel Gerekçe
Genel gerekçede, YZnın bir makineye algılama, muhakeme etme ve öğrenme gibi bilişsel işlevleri gerçekleştirme yeteneği sağlayan güçlü bir teknoloji olduğu belirtilmiştir. Ancak, YZnın doğru ele alınmaması durumunda risklerin faydalarından çok daha ağır basabileceği vurgulanmıştır.
YZ teknolojilerinin gelişimiyle dijital ortamda ortaya çıkan risklerin çeşitlendiği, özellikle kişilik hakları ihlalleri, kamu düzeni tehditleri, hakaret, tehdit ve etik dışı içerik üretiminin yaygınlaştığı ifade edilmiştir.
YZ yoluyla üretilen nefret söylemi, deepfake içerikler ve manipülasyon amaçlı içeriklerin ciddi güvenlik riski haline geldiği belirtilmektedir.
Teknoloji girişimcilerinin bu konudaki endişelerine değinilmiş; Tesla ve SpaceX CEOsu Elon Muskın YZnın muhtemelen insanlığın karşı karşıya kaldığı en büyük varoluşsal tehditlerden biri olduğunu öne sürdüğü ve düzenleyicilerin proaktif olmaları gerektiğini savunduğu aktarılmıştır.
Ulusal Strateji: Türkiyenin YZ çalışmalarına yön verecek ilk Ulusal Yapay Zekâ Stratejisinin (2021-2025) Cumhurbaşkanlığı Dijital Dönüşüm Ofisi Başkanlığı ile Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı tarafından hazırlanarak 20/08/2021 tarihli Resmî Gazetede yayımlanarak yürürlüğe girdiği belirtilmiştir.
Değişiklikler ve İlgili Mevzuat Maddeleri:
Yapay Zekâ Sistemi Tanımı (5651 Sayılı Kanun, Madde 1):
İnternet Ortamında Yapılan Yayınların Düzenlenmesi ve Bu Yayınlar Yoluyla İşlenen Suçlarla Mücadele Hakkında Kanun’a (5651) Yapay zekâ sistemi tanımı eklenmiştir.Tanıma göre YZ sistemi; insan müdahalesi olmaksızın veya sınırlı insan müdahalesiyle veri işleyerek belirli görevleri yerine getiren; makine öğrenmesi, derin öğrenme, yapay sinir ağları gibi teknolojik yöntemlerle özerk veya yarı özerk biçimde çıktı üreten, karar veren, tavsiye sunan ya da hareket eden her türlü yazılım, model, algoritma ve programlama bütününü ifade etmektedir.
Türk Ceza Kanunu’nda Sorumluluk Rejimi (5237 Sayılı TCK, Madde 2):
Türk Ceza Kanununun (TCK) 125. (Hakaret) maddesine yeni bir fıkra eklenmiştir.Buna göre, Yapay zekâ sistemlerini TCK uyarınca suç sayılan bir fiile yönlendiren kullanıcı, bu suçun faili sayılır ve buna göre cezalandırılır.Sistemin tasarımı veya eğitimi ile bu suçların işlenmesine imkân sağlayan geliştirici bakımından verilecek ceza ise yarı oranında artırılır.
Erişim Engelleme Süresinin Kısaltılması (5651 Sayılı Kanun, Madde 3):
Yapay zekâ sistemleri tarafından üretilen kişilik haklarına aykırı, kamu güvenliğini tehdit eden veya deepfake teknolojisi kullanılarak gerçek dışı şekilde düzenlenen içerikler hakkında erişim engelleme ve içerik kaldırma işlemlerinin 6 saat içinde yerine getirilmesi zorunlu kılınmıştır.İçerik sağlayıcılar ve yapay zekâ sistemlerinin geliştiricileri bu yükümlülükten müştereken sorumlu tutulmaktadır.
Veri Setlerinde Ayrımcılık Yasağı (6698 Sayılı KVKK, Madde 4):
Kişisel Verilerin Korunması Kanununun (KVKK) 12. maddesine fıkra eklenerek, YZ uygulamalarında kullanılan veri setlerinin anonimlik, ayrımcılık yasağı ve meşruiyet ilkelerine uygun olmak zorunda olduğu belirtilmiştir.Ayrımcı veri setlerinin kullanılması açıkça veri güvenliğinin ihlali sayılmaktadır.
BTKya Acil Müdahale Yetkisi (5809 Sayılı Kanun, Madde 5):
Elektronik Haberleşme Kanununun 6. maddesine eklenen bent ile Bilgi Teknolojileri ve İletişim Kurumuna (BTK), kamu düzenini veya seçim güvenliğini tehdit eden yapay zekâ içerikleri hakkında acil erişim engelleme kararı verme yetkisi verilmektedir.Bu yükümlülüğe aykırı hareket edenlere 10 milyon TLye kadar idari para cezası uygulanması öngörülmüştür.
Siber Güvenlik Yükümlülükleri (7545 Sayılı Kanun, Madde 6):
Siber Güvenlik Kanununa fıkralar eklenerek YZ hizmet sağlayıcılarına ilave önlemler getirilmiştir:Eğitim veri setlerinin şeffaflığı ve denetlenebilirliğini sağlamak.Yanlış ve manipülatif bilgi üretimini engelleyecek içerik doğrulama mekanizmaları kurmak.Hallüsinasyon riskini azaltacak algoritmik kontroller uygulamak.Yüksek riskli uygulamalarda insan onaylı denetim mekanizmaları geliştirmek.Düzenli aralıklarla siber güvenlik zafiyet testleri yapmak.Bu önlemleri yerine getirmeyenlere 5 milyon TLye kadar idari para cezası uygulanır; kamu düzenini tehdit eden ağır ihlallerde ise geçici faaliyet durdurma cezası verilebilir.
Deepfake Etiketleme Zorunluluğu (5651 Sayılı Kanun, Madde 7):
5651 sayılı Kanun’a eklenen Ek Madde 5 ile yapay zekâ sistemleri aracılığıyla üretilen görsel, işitsel veya metinsel sahte içeriklerin (deepfake), kullanıcıya açık, anlaşılır ve silinemez bir ibare ile etiketlenmesi zorunlu kılınmıştır.Bu ibare Yapay Zekâ Tarafından Üretilmiştir ifadesiyle yer alacaktır.Aykırı davranan içerik sağlayıcılar ve/veya geliştiricilere BTK tarafından 500.000 TL ile 5.000.000 TL arasında idari para cezası uygulanır.İhlalin sistematik ve kasıtlı biçimde gerçekleştirilmesi halinde içerik sağlayıcının erişiminin engellenmesine karar verilir.
Erişim Engelleme Suçlarının Genişletilmesi (5651 Sayılı Kanun, Madde 8):
İnternet ortamında yapılan yayınlarla ilgili içeriğin çıkarılmasına ve/veya erişimin engellenmesine karar verilecek TCK suçları listesine, yapay zekâ sistemleriyle işlenebilecek yeni suçlar eklenmiştir. Bu kapsamda TCK’daki suç listesine şunlar dahil edilmiştir:Hakaret (madde 125) Tehdit (madde 28) İnsanlığa Karşı Suçlar (madde 77)
Sosyal Ağ Sağlayıcı Sorumluluğu (5651 Sayılı Kanun, Madde 9):
5651 sayılı Kanun’un 8/A maddesine eklenen fıkra ile TCKnın ilgili hükümleri, Kanunun 8. maddesinin 1. fıkrasında sayılan hususlar için ilgili yapay zekânın faaliyet gösterdiği sosyal ağ sağlayıcıları için de uygulanabilir hale getirilerek sorumluluk alanı genişletilmiştir.Kanun, yayımı tarihinde yürürlüğe girecek (Madde 10) ve hükümlerini Cumhurbaşkanı yürütecektir (Madde 11).
Sonuç
Aslında son zamanlarda herkesin muzdarip olduğu Yapay zeka içeriklerinin yaygınlaşması ve toplumu ve devleti olumsuz etkilemesi endişelerine bir hızlı çözüm mekanizması olarak çok yerinde bir Kanun teklifi olduğunu belirtmek mümkündür.
Yazarın “MEB Yapay Zeka Etiği İlkeleri” yazısını okumak için tıklayınız.
Edux Academy’deki “Avukatlar için Yapay Zeka Eğitimi’ne” kaydolmak için bağlantıya tıklayınız.
Yazar: Av. Ali ERŞİN (LL.M.) / Hukuk ve Bilişim Der. Gen. Koor.
Te: 0541 316 96 21